اثر سطوح مختلف نیتروژن بر روی رشد، عملکرد و تولید اتانول گیاهی ژنوتیپ های سورگوم شیرین [Sorghum bicolor (L.). Moench]

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن بر روی خصوصیات رشد، زیست توده، عملکرد دانه، عملکرد قند قابل تخمیر و عملکرد اتانول گیاهی ژنوتیپ‌های مختلف سورگوم این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده زراعت موسسه تحقیقات کشاورزی هندوستان واقع در دهلی نو انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل دو عامل الف) نیتروژن در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) در کرت‌های اصلی و ب) ژنوتیپ‌های سورگوم شیرین شامل واریته‌های SSV 84، RSSV 9 و هیبرید CSH 22 SS در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف نیتروژن و ژنوتیپ‌های سورگوم شیرین بر ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، عملکرد ماده خشک، عملکرد علوفه، عملکرد عصاره ساقه، درصد بریکس، قند قابل تخمیر و اتانول گیاهی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بالاترین مقادیر صفات مذکور با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. از بین ژنوتیپ‌های سورگوم مورد بررسی هیبرید CSH 22 SS بیشترین عملکرد ماده تر، عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه و عملکرد علوفه را با میانگین به ترتیب 98/71، 24/64، 2/48، 16/84 تن در هکتار تولید کرد. ضمن اینکه بیشترین عملکرد عصاره ساقه، عملکرد قند قابل تخمیر و عملکرد اتانول گیاهی به ترتیب با میانگین‌های 49/99 و 4/59 و 2/61 کیلولیتر در هکتار نیز مربوط به هیبرید CSH 22 SS بود. برتری پارامترهای رشد نظیر ارتفاع گیاه و شاخص سطح برگ در هیبرید CSH 22 SS نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. اثر متقابل نیتروژن × ژنوتیپ برای تمام صفات مورد بررسی، بجز در صد بریکس، معنی‌دار بود. هیبرید CSH 22 SS به طور معنی‌داری نسبت به مصرف نیتروژن تا سطح 150کیلوگرم در هکتار واکنش مثبت نشان داد، در حالی که در مورد واریته‌هایRSSV 9 و SSV 84 این اثرپذیری مثبت تنها تا سطح 100کیلوگرم نیتروژن در هکتار معنی‌دار بود. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و استفاده ازهیبریدCSH 22 SS به منظور بهبود رشد و افزایش عملکرد اتانول گیاهی، دانه و علوفه سورگوم شیرین برترین تیمار بود و برای منطقه موردنظر توصیه شد.